Nog twee stukjes uit het Wytlopiger Journaal, over het regiment Königsmarck en het Regiment Jorman. Eindelijk weer een stukje over de uniformen.
~~
Two more quotes from the 'Wytlopiger Journael', of the siege of Groningen in 1672. It states that on the first of July some troops of the Königsmarck IR arrived in Groningen, 'armed with sharp curved axes, which they used in stead of swords'.
The second quote goes like this:
'August 1. Thursday the enemy shot vigorously with glowing bullets, en also they shot grenades from a cannon, one of which hit the horse stable of His Excellency. Later in the afternoon, some more Königsmarck troops arrived, all dressed in blue, who were stationed in tents on the Nieuwe Kerkhof-square. Also that evening the reinforcements as promised by his Highness, the Prince of Orange, arrived, in the form of 14 companies of the Jorman Regiment. They came in 33 ships, easy to be seen by the enemy, and of course that must have been a shock to him. It was quiet the following night.
De tekst spreekt wel voor zich :-) Uit het Wytlopiger journaal, 30 juli 1672, oude tijdrekening.
~~
The Bishop of Munster had been in person in the trenches for several times, and he has been there afterwards as well, sniffing around and correcting errors, as he did not trust anyone. When he went in the trenches, he took about 9 or ten man with him, dressed in the same livery, so that no-one could recognise him. Also no ranks distiction was made, meaning no-one went before the other. When this group arrived everybody had to do his best digging and shooting,and the soldiers rather saw these lackeys behind than before them. One who had been in the (Munster) army told me that the bishop stayed about two hours in the trenches each time, showing how this papist took his matters to hart.
(Taken from the Wytlopiger journaal, 30 juli 1672, old calendar.)
In de zomer van 1674 kwamen de Fransen en de gecombineerde Staats, Keizerlijke en Spaanse legers bij Seneffe elkaar tegen. Condé besloot de achterhoede, bestaande uit Spaanse troepen, middels een hinderlaag aan te vallen maar de Staatsen draaiden om en wisten 'het slagveld te behouden'. (Ik geef toe, dit is wel een erg korte samenvatting, maar het klopt wel).
Een mooie opsteker voor Willem III, die zich wederom persoonlijk in deze slag onderscheidde.
Om mee te beginnen uit dit google pamflet/boek de Staatse 'Order of Battle'.
In the summer of 1674, the French under Condé clashed with a combined States'/ Imperial / Spanish army near the village of Seneffe. After some maneuvring on both sides, Condé attacked the Spanish rear guard in an ambush, but the States' troops turned against the French and 'held the field', meaning they actually won the battle. Quite good for William III, who personally distinguished himself in this battle, and the pic above comes from a pamphlet/booklet on google books, showing the States' order of Battle.
In diverse boeken en publicaties over het jaar 1672 wordt het 'Wytlopiger Journael' van/uigegeven door Rembertus Huysman aangehaald. Dit fraaie boekje is in de UB van de RUG te vinden en ik heb een digitale copie gekocht. Het is een uitermate amusant en vlot geschreven werkje, met details die toch wat meer bekendheid mogen krijgen.
Om mee te beginnen, iets over de Staatse defensie:
Leuk om wat meer info over de kapiteins te hebben, als Lutsborch, Broersma, Sickinga, de dragonders Nellis van Beber, Stuart en Iserman, onder leiding van Stoltsenborch en ik vermoed dat dit deze Stoltzenborg is. De cavalerie lijkt me een 'ad hoc eenheid' te zijn.
~~
In the University Library a small booklet can be found, of which I bought a digital copy, called 'The extended journal of the things that happened in and around the city of Groningen during the siege by the bishops of Munster and Cologne' from the year 1672. A contemporary and therefore intersting work by an eye-witness, well written and at times very amusing as well. it contains some details woth noting here, and for starters the writer lists the troops prenent in the city, mentioning the general-commander Ravenhooft, (the dutch version of Rabenhaupt), the city commander Holstein, general commander of the cavalry Stoltzenborg, and the captains of the cavalry Lutsborg, Broersma and Sickinge and of the dragoons Nellis van Beber, Stuart and Iserman.
Voor het eiland Texel werden op de 'Reede', schepen bevoorraad met mensen en materieel. Beneden heb ik een schilderij van Backhusyen laten zien, maar op het eiland Texel zelf is een maquette gemaakt van de Reede. Meer plaatjes hier en hier. De schepen en gebouwen zijn gemaakt door Artitec, en - voor zo ver ik het kan bekijken - niet in de handel te verkrijgen.
~~
The 'Reede' of Texel was the anchorplace for passing ships, where man and material was loaded to and from the ships, as can be seen on the painting by Ludolf Backhuysen.
On the island of Texel itself a diorama is on display, using models made by the dutch firm Artitec, unfortunatly these are not commercially available. More pics here and here.
'Het boek met gekleurde teekeningen van de door Lodewijk XIV veroverde vaandels en standaarden berust in de Bibliothèque Nationale te Parijs : de Pruisische regeering liet er een getrouwe copie van maken door tusschenkomst van den Directeur van het Königl. Zeughaus te Berlijn, Major Dr. von Ubisch. Deze leende mij de copie waarvan ik de teekeningen ... copiëerde / J. Hoynck van Papendrecht'
At last! 'The book with coloured drawings of the colours captured by Louis XIV, is kept in the Bibliothèque Nationale of Paris. The Prussian government ordered that a copy should be made, after interference of the Director of the Königl. Zeughaus in Berlijn, Major Dr. von Ubisch. He eas kind enough to lend me the copy of which I made these drawings.
You can find the book, also know as the Triomfs of Louis XIV, here.
Mr Belaubre probably used the original book in Paris for his works, and Bottema probably used the copy by Hoynck.
Detail van het schilderij 'Op de Reede van Texel' van Ludolf Backhuysen uit 1671, wat inschepende zeesoldaten met helm en blauwe justacorps laat zien, plus daarbij wat chiquere uitgedoste officieren.
~~
A detailed view of the painting 'Op de Reede van Texel' by Ludolf Backhuysen, showing troops, presumably marines embarking. Note the hemlemts on the soldiers, the probably blue justacorps and the very posh officers!
De eerste afbeelding is een kaart van Zuiderzee uit 1666 en de tweede is een stukje tekst en komt uit de 'Historie der vermaerde zee- en koop-stadt Enkhuisen door Geeraert Brand en Sebastiaan Centen', op google books te vinden. De geschiedschrijver verhaalt van Munsterse piraten die zeer waarschijnlijk vanuit een Overijsselse haven de Zuiderzee afstroopten maar in een gedocumenteerd geval zelf door de Staatsen werden gepakt. Dat de Munstersen zo ver kwamen wist ik niet.
~~
The first pic is a map depicting the Suydersea, now IJsselmeer, of the year 1666. Nowadays it's a lake, disconnected from the sea by a giant dam, but in the 17th century it was an open water, which could bring fortune or major disasters. At that time it was the only link of then powerful cities like Hoorn, Enkhuizen and Amsterdam to the sea.
The second pic comes from a book about the history of the city of Enkhuizen, stating that Munster pirates were caught on the island of Urk and taken to Enkhuizen. I was not aware of the fact that the Munster troops got so far.
On a personal note, I was born in Enkhuizen and a great deal of my family still lives there, so I can visit the city from time to time. Enkhuizen was an East Indies Company city, in the 17th century it was quite big, but the city (yes, they had city rights!) deteriotated in the late 18th century, to rise again in the middle of the 19th century. The city is full of 16th and 17th century buildings, the city walls are partially still there and in my personal biased view the colour of the militia is one of the nicest I have ever seen.
De schutterij van Enkhuizen trok in 1672/1673 van Enkhuizen naar Weesp en na de goede afloop van de eerste ronde van de Franse oorlog werd deze penning geslagen of als herinnering of als loon. Uit het boek 'Schutters in Holland', redactie M. Carasso-Kok.
The militia of the town of Enkhuizen was sent to Weesp in 1672/1673 and after the first stage of the French-Dutch war they got relieved and this coin was made either as a commerative medal or as pay. From the book 'Schutters in Holland'.
Van boven naar beneden: een Hessisch vaandel uit 1672 (!), een Brandenburgs vaandel, een Deens vaandel en een Russich vaandel, uit de Trofeeënverzameling van het Zweedse Legermuseum, welke te vinden is op deze beeldbank.
~~
The flags above are originals from the State Trophy Collection of Sweden, kept in the Army Museum in Stockholm. From top to bottom: a Hessen colour of 1672 (!), a Brandenburg, a Danish and a Russian one. Sweden is very lucky with this varied collection! Image bank is here.
Bovenstaand plaatje komt uit het boekje Military Flags of the World. Hieronder de resensie in Mars et Historia, waarmee ik me wel kan verenigen. Het tragische is wel, dat het vaandel dat Sierksema niet kan vinden door Bottema in 1973 in Mars et Historia is beschreven! (Ja, dat is dus het artikel dat later door mij vertaald en op dit blog gezet is)
Mars et Historia, mei/juni 1978.
HOLLANDSE HISTORISCHE VAANDELS IN ENGELSE BOEKEN door KI, Sierksma. Gelijktijdig werden in januari 1979 twee Engelse boeken opgenomen in de bibliotheek van de Stichting voor Banistiek en Heraldiek, die totaal verschillend van aard en opzet zijn, maar gemeen hebben dat zij elk een stukje documentatie bevatten over door Nederlandse troepen gebezigde vaandels in vroeger tijden, die - voor zover ons bekend - tevoren weinig aandacht kregen bij de beoefenaren van de Nederlandse militaire historie. Het gaat hier om: jL_ Terence Wise, Militär)' flags of the World in colours (Poole 1977, 184 p . , waarvan 64 kleurenp laten met 392 afbeeldingen, £ 4, 50). 2» Nicolas Payan Dawney, The standards, guidons and colours of the Household Division 1660-1973 (Tunbridge Wells 1975, 272 p, met 154 afbeeldingen waarvan enkele in kleuren, E 16, 50. Het eerstgenoemde boek is verschenen in de Blandfort Colour Serie en heeft een handig formaat (20 x 14 cm. ),een echt handboekje dus, en aantrekkelijk voor een brede kring van geïnteresseerden. Het geeft een selectie van vaandels uit 26, vanuit Brits standpunt gezien, 'grote', oorlogen over de gehele wereld. Men kan de auteur prijzen om zijn kritische zin dezer keuze: letterlijk en figuurlijk 'voorbeeldig'. Maar voor ons als Nederlanders Is het, gezien dat Wise met zijn oorlogen begint in 1600, toch wat bevreemdend dat van 'onze' Tachtigjarige Oorlog, noch van 'onze' Engelse Oorlogen iets is gekozen. Gelukkig is 'Holland', zoals Wise ons land noemt, niet vergeten. Bij de War of the Grand Alliance 1688-1697 vinden we tussen de 24 voorbeeldvaandels twee'Hollandse': Nr, 95 Gustaf Mauritz Lewenhaupts Regiment en Nr, 96 Infantry colour, Lewenhaupts regiment was in dienst van de Republiek in 1688, Het vaandel dat werd gevoerd was van zuiver Zweeds model: geheel blauw met op het midden van goud het naam cijfer van de koning, twee ineengestrengelde hoofdletters C, met een kroon erboven en twee lauwertakken er half omheen. Op geen enkele wijze bleek uit het vaandel dat het de Republiek diende. De 'Infantry colour' daarentegen is duidelijk Hollands: het gekroonde wapen prijkt in de bovenhals. Het afgebeelde vaandel moet in 1690 in de slag bij Fleurus zijn gebezigd en toen in handen zijn gevallen van de Fransen, Het veld van het vaandel is als geel weergegeven, wat wel oranje zal moeten zijn. Uit de vier hoeken reiken korte witte, roodgezoomde vlammen naar een medaillon op het midden, gevormd door een met takken omgeven uit de vlammen opreizende fenix, met eronder de wapenkreet ONERE REV IVO; ik herleef uit de as). Aan drie zijden is dit medaillon omgeven door een kruisvormig naamcïjfer, gevormd door twee letters Y, Overigens, wie weet welke officier dit vaandel heeft gevoerd? Het monogram met de Y's kan een aanwijzing zijn.
Yvoy!! YVOY!!
~~
A pic plus text from the booklet 'Military Flags of the World' by Terence Wise. I also added the dutch review of the book by K. Sierksema who could not identify the Yvoy flag, despite the fact five years earlier in the same magazine of Mars et Historia the colour was described bu mr Bottema.
Bovenstaande afbeelding heb ik 'gepikt' van de website van het Rijksmuseum. Het is een duitse prent over het beleg in 1672 en hoewel de tekst wel informatief is, is de afbeelding met de nodige fantasie in elkaar geknutseld. Volgens de Franse beeldbank BnF gaat het hier om een werk van Johannes Schollenberger.
~~ The above pic comes from the website of the Rijksmuseum. The text is rather informative but the picture shows some imaginative use of perspective, to put it mildly. Acoording to the French picture database BnF the author is a Johannes Schollenberger.
On the weblog of Belgian jurist and historian Frederik D'Hondt some nice stuff on Oudenaarde in past and present. Most of it in Dutch, but loads of pics to admire as well.
zaterdag 6 februari 2010
"In de Centrale Werkplaats Instructie Middelen van de Koninklijke Landmacht in Breda is een kopie gemaakt van het Maastricht na de Franse bezetting tussen 1748 en 1752. De kopie is vervaardigd op basis van foto's van de originele maquette van het Maastricht van toen zoals die te zien is in 'Hotel des Invalides' in Parijs. SHOTS: luchtshot Maastricht; overzicht van de maquette met man aan het werk aan de maquette; man bekijkt foto's en mannen werken aan schaalmodellen, o.a. plakken van ramen en deuren op huizen; luchtshot van Onze Lieve Vrouwe Kerk en marktplein met stadhuis en van beide op de maquette."
~~
Cool! A diorama made in Breda, based on a French diorama made after the fall of Maastricht to the French in 1748.
Erg populair in de 19e eeuw was een nogal nationalistische manier van geschiedsschrijven wat nogal verrassend uit kan pakken.
Op DBNL vond ik het boek onder redactie van van Dedalo Carasso, met wat interessante vermeldingen over de 17e eeuw. Boven een schilderij van Charles Rochussen over het tribunaal van lord Torrington die werkeloos toekeek hoe de Fransen bij Beachy Head de Nederlandse vloot aan gort schoten. Torrington kwam er mee weg, maar viel in ongenade bij Willem III en moest zijn carriere opgeven.
~~
With Dedalo Carasso as editor, the Amsterdam Historical Museum, presented a book with paintings of rather nationalistic 19th century painters, based on a manuscript called 'Heroes of the country'. You get the idea, I guess.
Above a painting by Charles Rochussen of the tribunal of Lord Torrington who failed to assist the Dutch at Beachy Head, who were then mangled by the French. Torrington got aquitted at his court martial, but he fell out of grace with William III, and left active service.
Nog een kortegaard ditmaal van de schilder Maerten Stoop, uit de jaren 40 van de 17e eeuw, met aan de rechterkant een meerkleurig vaandel, waarvan het er op lijkt dat er oranje versierselen zijn aangebracht. Ook een soort wapenschild te zien in het midden.
Wederom dank aan Christies voor de foto.
~~
Another watch house, this time by painter Maerten Stoop, painted in the 1640's. On the right hand a multi coloured banner, with orange decorations or ornaments, and also visible a weapon shield.
De kortegaard, een verbastering van het woord 'Corps de Garde', of wachthuis, was een apart genre in de 17e en begin 18e eeuwse Nederlandse schilderkunst. Met grote dank aan mevrouw C. Oomen van veilinghuis Christies, kreeg ik de beschikking over een aantal scans van schilderijen. Deze schilderijen geven een redelijk goed beeld van de kleding en uitrusting van soldaten in de periode tot 1660. Ook de afgebeelde vaandels zijn natuurlijk zeer interessant.
Als eerste een kortegaard van Jacob Duck (1598-1667), een schilderij waarschijnlijk gemaakt rond 1650. Het vaandel lijkt me een variant op de rood/wit/blauwe vlag. Het lijkt me geen schutterijvaandel te zjn.
Op de wiki is ook een kortegaard te vinden maar het daar afgebeelde vaandel is me te vaag.
~~
The dutch word 'kortegaard' derives from the french words 'Corps de Garde', meaning a watchhouse. Like I said earlier, it's also a genre within dutch 17th and early 18th century painting and it gives a great insight into clothing and equipment of period soldiers. (Not to mention the view of the painter or general audience on soldiers!). Interesting as well are the banners depicted.
To start with, the Utrecht painter Jacob Duck (1598-1667), and I would like to express my serious graditude to Ms C. Oomen of the auction house Christies, to offer me these pictures from their catalogues. The banner depicted on this painting, probably around 1650 looks like a variant of the red/white/blue banner (a bit therefore like the present day Dutch flag), I could see no special ornaments or motto's on the flag.
Wiki has a painting as well, but I could not deduce anything from it. It is my personal view that these paintings give a realistic view of period banners.
Posts
